Pilotażowe wdrażanie najlepszych praktyk w państwach członkowskich UE

Przeprowadzone w zeszłym roku wizyty lokalne umożliwiły nam przejście do kolejnej fazy projektu Overcoming Obstacles to Vaccination (Usuwanie przeszkód utrudniających szczepienia): pilotażowego wdrażania najlepszych praktyk w wybranych państwach członkowskich UE.

Wizyty lokalne w Hiszpanii, Włoszech, Danii, Niderlandach i Irlandii były okazją do spotkania się przedstawicieli organów ds. zdrowia i analizowania praktyk oraz możliwych zastosowań tych praktyk w ich krajach lub regionach. W 2024 roku zajmiemy się dostosowywaniem najlepszych praktyk i ich wdrażaniem w innych państwach członkowskich UE.

Projekty pilotażowe sprawdzą adekwatność i możliwość przeniesienia wybranych praktyk w trzech kategoriach: programy szczepień w szkołach, mobilne punkty szczepień i systemy przypominania o szczepieniach. Pilotaż będzie trwał przez 12 miesięcy i zostanie przeprowadzony w dziewięciu państwach członkowskich UE. 

Identyfikacja kategorii i wybór państw członkowskich UE, w których zostanie przeprowadzony pilotaż, opiera się na wcześniejszych działaniach przeprowadzonych w ramach projektu, takich jak:  

• mapowanie usług w zakresie szczepień i identyfikowanie przeszkód utrudniających szczepienia w całej Unii Europejskiej,
• ankiety na dużą skalę wśród obywateli i pracowników opieki zdrowotnej we wszystkich państwach członkowskich,
• wybór pięciu najlepszych praktyk umożliwiających pokonywanie przeszkód utrudniających szczepienia o charakterze fizycznym, praktycznym i administracyjnym,
• aktywne zaangażowanie organów ds. zdrowia.

Aby zapewnić, że wybrane praktyki będą odpowiednie i będą umożliwiać realizację celów organów ds. zdrowia w fazie pilotażowej, zespół projektowy przyjął kilkuetapowe podejście do tworzenia listy państw członkowskich UE chętnych do udziału w pilotażu.

Krok 1

Najpierw, w ramach zadania nr 1, krajowi eksperci ds. zdrowia przeprowadzili analizę danych (tzw. desk research) i wywiady, aby zidentyfikować i określić przeszkody utrudniające szczepienia we wszystkich państwach członkowskich. Celem było zmapowanie usług w zakresie szczepień we wszystkich państwach członkowskich i zidentyfikowanie głównych barier fizycznych, praktycznych i administracyjnych dotyczących szczepienia obywateli (tj. metody docierania do osób, wymogi administracyjne, procedury umawiania wizyt, odległość od punktów szczepień). 

Krok 2

W ramach zadania nr 3 zaproszono organy ds. zdrowia do proponowania obiecujących praktyk. Przez portal najlepszych praktyk Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Komisji Europejskiej (DG SANTE) zgłoszone zostały 24 praktyki przez 16 organów ds. zdrowia. Zespół ewaluacyjny wybrał z nich pięć obiecujących praktyk, które stały się przedmiotem wizyt lokalnych, uwzględniając kryteria oceny opracowane przez Grupę sterującą ds. Promocji Zdrowia, Profilaktyki Chorób i Zarządzania Chorobami Niezakaźnymi przy Komisji Europejskiej. Wybrano następujących pięć obiecujących praktyk:

• Program szczepień w szkołach – Murcja (Hiszpania) 
• Systemy przypominania o szczepieniach ochronnych dzieci – Dania 
• Su.Pr.Eme: Opieka zdrowotna i szczepienia dla pracowników sezonowych  – Bari (Włochy) 
• Mobilne punkty szczepień – Holandia 
• Szczepienia dzieci przeciwko grypie w trzech szkołach podstawowych – Irlandia

Krok 3

W ramach zadania nr 4, przedstawiciele organów ds. zdrowia z całej UE wzięli udział w pięciu wizytach lokalnych, podczas których analizowali wybrane praktyki i sprawdzali potencjał ich zastosowania we własnych krajach lub regionach. Spotkania te umożliwiły przedstawicielom organów ds. zdrowia borykającym się z podobnymi przeszkodami i mającym podobne cele, wymianę poglądów i opinii. Ich udział miał kluczowe znaczenie w powiązaniu odpowiednich praktyk z organami zainteresowanymi pilotażem.

Wreszcie pięć wybranych praktyk, mających podobne cechy i będących odpowiedzią na podobne bariery, połączono w kategorie (praktyki podobnego rodzaju), aby ułatwić ich adaptowanie do różnych kontekstów krajowych lub regionalnych. Niektóre aspekty tych praktyk zostaną zatem dostosowane, przeniesione i pilotażowo wdrożone.

Konceptualizacja projektów pilotażowych pogrupowanych w trzech kategoriach:

Program szczepień w szkołach

Dwie praktyki dotyczące programów szczepień w szkołach, stosowane w Hiszpanii i Irlandii, zostały połączone w jeden projekt. Obydwa te programy skupiają się na docieraniu do dzieci poprzez realizację szczepień w szkołach, oferując łatwy dostęp do szczepień dla dzieci przy jednoczesnej optymalizacji zasobów ludzkich. Praktykę szczepień w szkołach będą pilotażowo wdrażać organy ds. zdrowia w Estonii i Niderlandach.

Mobilne punkty szczepień

Praktyki polegające na wykorzystywaniu mobilnych punktów szczepień, stosowane w Niderlandach i Włoszech, są odpowiedzią na bariery napotykane przez osoby z trudno dostępnych grup oraz związane z odległością geograficzną od punktów szczepień. Praktyki te połączono w jeden rodzaj. Projekt pilotażowy zostanie zrealizowany przez organy ds. zdrowia w Austrii i Szwecji.

System przypominania o szczepieniach

Duński system przypominania o szczepieniach, umożliwiający bardziej efektywną komunikację z obywatelami i poprawiający zasięg szczepień, to trzeci rodzaj praktyk. Pilotażowy program wdrażania tej dobrej praktyki zostanie przeprowadzony przez organy ds. zdrowia w Chorwacji, na Litwie, w Słowenii oraz hiszpańskich regionach – Murcji i Katalonii.

Gdy poszczególne rodzaje praktyk zostały zidentyfikowane, przedstawiciele organów ds. zdrowia mogli zgłosić zainteresowanie udziałem w programie pilotażowym w jednej z trzech kategorii, poprzez fiszki pilotażowe (tj. formalne zgłoszenie zainteresowania i pomysłów pilotażowych).

Aby zakwalifikować się do przeprowadzenia programu pilotażowego w ramach tego projektu, trzeba spełnić pewne wstępne kryteria:

• Istnienie przeszkód, których pokonaniu ma służyć dana praktyka;
• Chęć lub zamiar przezwyciężenia tych przeszkód przez organ ds. zdrowia poprzez aktywne zaangażowanie i udział w wizytach lokalnych;
• Odpowiednie ramy prawne i infrastruktura techniczna umożliwiająca wdrożenie projektu pilotażowego.

Na przykład wdrożenie praktyki w zakresie szczepień w szkołach wymaga istnienia działających już programów szczepień w szkołach w danym kraju lub regionie. Pilotaż dotyczący wykorzystywania mobilnych punktów szczepień wymaga tego, by dany kraj lub region posiadał lub wykorzystywał już tego rodzaju punkty, a pilotażowy system przypominania o szczepieniach wymaga posiadania odpowiedniej infrastruktury informatycznej.

Uwzględniając zgłoszenia, które otrzymaliśmy od organów ds. zdrowia i ocenę ww. aspektów, zostanie przeprowadzonych dziewięć programów pilotażowych w Austrii, Chorwacji, Estonii, na Litwie, w Niderlandach, Szwecji, Słowenii i hiszpańskich regionach: Katalonii i Murcji.